ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು & ಕಿರು ಪರಿಚಯ

 ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ | Jnanapeeta Prashasti

       ಜ್ಞಾನಪೀಠ  ಭಾರತದ ಸಾಹಿತಿಗಳಿಗೆ ನೀಡುವ  ಅತ್ಯುನ್ನತ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು 'ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ'ದ ಪ್ರಕಾಶಕರಾದ ಸಾಹು ಜೈನ್ ಕುಟುಂಬದವರು  1961 ಮೇ 22 ರಂದು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದರು.                                                                             ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ಎಂಟನೇ ಅನುಸೂಚಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವ 22 ಭಾಷೆಗಳ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಯನ್ನು ಅಥವಾ ಸಮಗ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕನಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು, ಆದರೆ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ.                                                                 ವಿಜೇತರಿಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಫಲಕ, 11 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ಚೆಕ್ ಹಾಗೂ ವಾಗ್ದೇವಿಯ ಕಂಚಿನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗುವುದು. ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ 1965ರಲ್ಲಿ ಮಲೆಯಾಳಂ ಲೇಖಕ ಜಿ. ಶಂಕರ ಕುರುಪರಿಗೆ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು.                                                                           ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಹಿಂದಿ 11 ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದ ಭಾಷೆಯಾಗಿದ್ದು, ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ  8 ಪ್ರಶಸ್ತಿ ದೊರೆತಿದ್ದು ಎರಡನೆ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ. 

ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ನಿಯಮಗಳು:

*ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವವನು ಭಾರತೀಯನೇ ಆಗಿರಬೇಕು.

* ಆತನು ತನಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಭಾಷೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪಾಂಡಿತ್ಯವನ್ನು, ಪರಿಣಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದಿರಬೇಕು.

*ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆತನು ಜೀವಂತನಾಗಿರಬೇಕು.

* ಒಂದು ಬಾರಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪಡೆದ ಪುರಸ್ಕೃತನಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಲಾಗದು.

* ಒಂದು ಬಾರಿ ಯಾವುದಾದ್ರೂ ಒಂದು ಭಾಷೆಗೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಬಂದರೆ ನಂತರ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆದೇ ಭಾಷೆಯ ಯಾವ ಸಾಹಿತಿಗೂ ಪುರಸ್ಕಾರ ಲಭ್ಯವಾಗದು.

ಸೂಚನೆ: 1982 ನೇ ವರ್ಷದಿಂದ ಸಾಹಿತಿಗಳು ಸಮಗ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆ ಪರಿಗಣಿಸಿ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರ ಪಟ್ಟಿ

ವರ್ಷ     -      ಪುರಸ್ಕೃತರು        -       ಭಾಷೆ   

                       ಕೃತಿಗಳು

1965  -  ಜಿ. ಶಂಕರ ಕುರುಪ್   -   ಮಲಯಾಳಂ                           ಓಡಕ್ಕುಳಲ್

1966 - ತಾರಾಶಂಕರ ಬಂದೋಪಾಧ್ಯಾಯ- ಬೆಂಗಾಲಿ                       ಗಣದೇವತಾ

1967  -  ಉಮಾಶಂಕರ್ ಜೋಶಿ  -  ಗುಜರಾತಿ                                   ನಿಶಿತಾ                                     

1967      -       ಕುವೆಂಪು            -        ಕನ್ನಡ                           ಶ್ರೀ ರಾಮಾಯಣ ದರ್ಶನಂ 

1968  -  ಸುಮಿತ್ರಾನಂದನ ಪಂತ್  -   ಹಿಂದಿ                                     ಚಿದಂಬರಾ 

1969   -  ಫಿರಾಕ್ ಗೋರಕ್ ಪುರಿ   -    ಉರ್ದು                            ಗುಲ್-ಎ-ನಗ್ಮಾ 

1970  -  ವಿಶ್ವನಾಥ ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ  -  ತೆಲುಗು                        ರಾಮಾಯಣ ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷಮು 

1971      -        ಬಿಷ್ಣು ಡೆ           -         ಬೆಂಗಾಲಿ                        ಸ್ಮೃತಿ ಸತ್ತಾ ಭವಿಷ್ಯತ್ 

1972  -  ರಾಮ್‌ಧಾರಿ ಸಿಂಗ್ ದಿನಕರ್  -  ಹಿಂದಿ                                  ಊರ್ವಶಿ 

1973     -      ದ. ರಾ. ಬೇಂದ್ರೆ      -     ಕನ್ನಡ                                     ನಾಕುತಂತಿ 

1973   -  ಗೋಪಿನಾಥ ಮೊಹಾಂತಿ  -  ಒಡಿಯಾ                                ಮತಿಮತಾಲ್

1974  -  ವಿ. ಎಸ್. ಖಾಂಡೇಕರ್   -  ಮರಾಠಿ                                    ಯಯಾತಿ

1975    -   ಪಿ. ವಿ. ಅಖಿಲನ್     -   ತಮಿಳು                                   ಚಿತ್ರಪ್ಪಾವೈ

1976   -   ಆಶಾಪೂರ್ಣ ದೇವಿ  -    ಬೆಂಗಾಲಿ                                ಪ್ರಥಮ್ ಪ್ರತಿಶೃತಿ

1977   -   ಕೆ. ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತ    -   ಕನ್ನಡ                            ಮೂಕಜ್ಜಿಯ ಕನಸುಗಳು 

1978  -  ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ವಾತ್ಸಾಯನ  -  ಹಿಂದಿ                          ಕಿತ್ನೀ ನಾವೋಂ ಮೇಂಕಿತ್ನೀ

1979 - ಬೀರೇಂದ್ರ ಕುಮಾರ್ ಭಟ್ಟಾಚಾರ್ಯ - ಅಸ್ಸಾಮಿ                                     ಮೃತ್ಯುಂಜಯ್ 

1980  -  ಎಸ್. ಕೆ. ಪೊಟ್ಟೆಕ್ಕಾಟ್  -  ಮಲಯಾಳಂ                    ಒರು ದೇಸದಿಂಟೆ ಕಥಾ 

1981   -   ಅಮೃತಾ ಪ್ರೀತಮ್    -   ಪಂಜಾಬಿ                            ಕಾಗಜ್ ತೆ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ 

1982    -   ಮಹಾದೇವಿ ವರ್ಮಾ    -    ಹಿಂದಿ                                  ಸಮಗ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ 

1983 - ಮಾಸ್ತಿ ವೆಂಕಟೇಶ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ - ಕನ್ನಡ                          ಚಿಕ್ಕವೀರ ರಾಜೇಂದ್ರ 

1984  -  ತಕಳಿ ಶಿವಶಂಕರ ಪಿಳ್ಳೈ  -  ಮಲಯಾಳಂ 

1985  -  ಪನ್ನಾಲಾಲ್ ಪಟೇಲ್    -   ಗುಜರಾತಿ

1986 - ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ರಾವುತರಾಯ್ - ಒಡಿಯಾ 

1987   -   ವಿ. ವಿ. ಶಿರ್ವಾಡ್ಕರ್    -    ಮರಾಠಿ

1988   -   ಸಿ. ನಾರಾಯಣ ರೆಡ್ಡಿ   -    ತೆಲುಗು 

1989   -   ಕುರ್ರಾತುಲೈನ್ ಹೈದರ್   -   ಉರ್ದು   

1990    -    ವಿ. ಕೃ. ಗೋಕಾಕ     -     ಕನ್ನಡ   

1991 - ಸುಭಾಷ್ ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯ - ಬೆಂಗಾಲಿ   

1992    -     ನರೇಶ್ ಮೆಹ್ತಾ      -       ಹಿಂದಿ     

1993   -  ಸೀತಾಕಾಂತ್ ಮಹಾಪಾತ್ರ  -  ಒಡಿಯಾ  

1994 - ಯು. ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ - ಕನ್ನಡ  

1995 -ಎಂ. ಟಿ. ವಾಸುದೇವನ್ ನಾಯರ್- ಮಲಯಾಳಂ 

1996   -    ಮಹಾಶ್ವೇತಾ ದೇವಿ    -    ಬೆಂಗಾಲಿ       

1997    -   ಅಲಿ ಸರ್ದಾರ್ ಜಾಫ್ರಿ  -   ಉರ್ದು   

1998    -    ಗಿರೀಶ್ ಕಾರ್ನಾಡ್     -    ಕನ್ನಡ    

1999    -   ನಿರ್ಮಲ್ ವರ್ಮ    -     ಹಿಂದಿ    

1999  -  ಗುರುದಯಾಳ್ ಸಿಂಗ್  -   ಪಂಜಾಬಿ  

2000  -  ಇಂದಿರಾ ಗೋಸ್ವಾಮಿ  -  ಅಸ್ಸಾಮಿ  

2001   -  ರಾಜೇಂದ್ರ ಕೆ. ಶಾ   -    ಗುಜರಾತಿ 

2002   -   ಡಿ. ಜಯಕಾಂತನ್    -     ತಮಿಳು  

2003   -  ವಿಂದಾ ಕರಂದೀಕರ್    -   ಮರಾಠಿ  

2004   -   ರೆಹಮಾನ್ ರಾಹಿ     -    ಕಾಶ್ಮೀರಿ    

2005   -  ಕುನ್ವರ್ ನಾರಾಯಣ್   -  ಹಿಂದಿ   

2006   -   ರವೀಂದ್ರ ಕೇಳೇಕರ್  -  ಕೊಂಕಣಿ  

2006    -   ಸತ್ಯವ್ರತ ಶಾಸ್ತ್ರಿ     -   ಸಂಸ್ಕೃತ   

2007  - ಒ. ಎನ್. ವಿ. ಕುರುಪ್ - ಮಲಯಾಳಂ 

2008 -ಅಖ್ಲಾಕ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್  ಶಹರ್ಯಾರ್ - ಉರ್ದು   

2009    -    ಅಮರ್ ಕಾಂತ್    -     ಹಿಂದಿ                

2009    -    ಶ್ರೀ ಲಾಲ್ ಶುಕ್ಲ    -    ಹಿಂದಿ                  

2010   -  ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕಂಬಾರ  -   ಕನ್ನಡ    

2011    -     ಪ್ರತಿಭಾ ರೇ    -     ಒಡಿಯಾ     

2012   -   ರಾವೂರಿ ಭರದ್ವಾಜ   -   ತೆಲುಗು            

2013   -   ಕೇದಾರನಾಥ್ ಸಿಂಗ್   -   ಹಿಂದಿ    

2014   -  ಭಾಲಚಂದ್ರ ನೇಮಾಡೆ  -  ಮರಾಠಿ. 

2015  - ರಘುವೀರ್ ಚೌಧರಿ  -  ಗುಜರಾತಿ.    

2016   -   ಶಂಖ ಘೋಷ್   -   ಬೆಂಗಾಲಿ     

2017   -   ಕೃಷ್ಣಾ ಸೋಬ್ತಿ     -   ಹಿಂದಿ 

2018   -  ಅಮಿತಾವ್ ಘೋಷ್  - ಇಂಗ್ಲಿಷ್ 

2019 - ಅಕ್ಕಿತಂ ಅಚ್ಯುತನ್ ನಂಬೂದಿರಿ - ಮಲಯಾಳಂ 

2020  -  ನೀಲಮಣಿ ಫೂಕನ್    - ಅಸ್ಸಾಮಿ    2021  -  ದಾಮೋದರ ಮೌಜೋ  -  ಕೊಂಕಣಿ